Tarih : 26/11/2025

Yaklaşık bir asır önce, bilim insanları, karanlık madde adını verdikleri gizemli görünmez bir maddenin galaksilerin etrafında kümelendiğini ve evrenin her yerine yayılan kozmik bir ağ oluşturduğunu öne sürdüler.

Karanlık maddenin neyden oluştuğu ve gerçek olup olmadığı hala açık sorular olarak duruyor, ancak bir araştırmaya göre, bu maddenin ilk doğrudan kanıtı nihayet ortaya çıkmış olabilir.

NASA'ya göre, "Karanlık madde, evreni bir arada tutan görünmez yapıştırıcıdır. Bu gizemli madde etrafımızdadır ve evrendeki maddenin çoğunu oluşturur."

The Guardian'ın haberine göre, daha az egzotik açıklamaları dışlamak için daha fazla çalışma yapılması gerekiyor, ancak bu doğruysa, bu keşif, kozmosun yüzde 27'sini oluşturduğu söylenen bu zor bulunur maddenin onlarca yıldır süren arayışında bir dönüm noktası olarak tarihe geçecek.

Karanlık madde ilk olarak 1930'larda, İsviçreli astronom Fritz Zwicky'nin uzak galaksilerin kütlelerinin izin verdiğinden daha hızlı döndüğünü fark etmesiyle tanımlandı. Bu gözlemler, ışık yaymayan ve emmeyen, ancak çevresindeki galaksiler üzerinde görünmez bir çekim gücü uygulayan karanlık madde kavramının ortaya çıkmasına neden oldu.

Bilim insanları o zamandan beri karanlık madde parçacıklarını arıyorlar; ancak, şu ana kadar yer tabanlı dedektörler, uzay tabanlı teleskoplar ve Cenevre yakınlarındaki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı gibi devasa makineler hiçbir sonuç elde edemedi.

Karanlık maddeyle ilgili birçok teoriden biri, karanlık maddenin atomların içinde bulunan protonlardan daha ağır olan, ancak normal maddeyle neredeyse hiç etkileşime girmeyen, zayıf etkileşimli kütle parçacıkları (wimps) tarafından oluştuğunu öne sürmektedir. İki wimp çarpıştığında birbirlerini yok edebilirler ve diğer parçacıkları ve bir gama ışını patlaması serbest bırakabilirler.

Potansiyel karanlık madde sinyallerini aramak için Totani, elektromanyetik spektrumdaki en enerjik fotonları tespit eden NASA'nın Fermi Gama Işını Uzay Teleskobu'ndan gelen verileri analiz etti. Galaksinin merkezinden bir küre şeklinde yayılan karanlık madde halosunun şekline uyan bir gama ışını modeli tespit etti.

Totani, Guardian gazetesine verdiği demeçte, “Bu sinyal, karanlık maddenin yaydığı tahmin edilen gama ışını radyasyonunun özellikleriyle büyük ölçüde örtüşüyor” dedi. Ayrıntılar, Journal of Cosmology and Astroparticle Physics dergisinde yayınlandı.

Totani karanlık maddenin işleyişini gözlemlediyse, gözlemler karanlık maddenin protonun 500 katı kütleye sahip temel parçacıklardan oluştuğunu gösteriyor. Ancak sinyalleri açıklayabilecek diğer astrofiziksel süreçleri ve arka plan emisyonlarını dışlamak için çok daha fazla çalışma yapılması gerekiyor.

Totani, “belirleyici faktörün” cüce galaksiler gibi uzayın diğer bölgelerinden aynı spektruma sahip gama ışınlarının tespit edilmesi olacağını söyledi. Surrey Üniversitesi'nden astrofizikçi Prof. Justin Read'e göre, bu tür galaksilerden önemli sinyallerin gelmemesi, Totani'nin karanlık madde parçacıklarının yok olmasıyla yayılan gama ışınlarını gördüğü iddiasını güçlü bir şekilde çürütüyor.

UCL'de teorik astrofizikçi olan Prof. Kinwah Wu da ihtiyatlı olunması gerektiğini vurguladı. “Yazarın sıkı çalışmasını ve adanmışlığını takdir ediyorum, ancak olağanüstü bir iddia için olağanüstü kanıtlara ihtiyacımız var” dedi. “Bu analiz henüz bu statüye ulaşmış değil. Bu çalışma, bu alanda çalışanların çabalarını sürdürmeleri için bir teşvik niteliğinde.”